تعداد بازدید 110

hamed-76

سینمای ایران حضور پررنگی در جشنواره کن داشته است. کدام فیلمسازان محبوب‌ترین فیلمسازان ایرانی جشنواره کن بوده‌اند.

بعد از اسکار که مراسمی است که صرفا در یک شب برگزار می شود و عنوان "جایزه" دارد نه "جشنواره"، کن بزرگترین جشنواره سینمایی جهان است.

جشنواره ای که فلسفه پیدایش آن به دلیل رقابت با جشنواره ونیز بود اما از همان نخستین دوره های برگزاری اش، بسیار معتبرتر از این جشنواره مطرح شد و تا امروز هم بسیار قوی تر از جشنواره ونیز به فعالیت می پردازد.

شاکله ساختاری این جشنواره شامل هفت بخش است: بخش اصلی که "مسابقه" نام دارد، خارج از مسابقه، نوعی نگاه، سینه‌فونداسیون، فیلم‌های کوتاه ، دو هفته با کارگردان ها، بازار فیلم و هفته منتقدان که سینمای ایران تاکنون در تمام این بخش ها نمایندگانی داشته است.

سینمای ایران از چهاردهمین دوره برگزاری این جشنواره، در کن نماینده داشت و تاکنون حتی توانسته بزرگترین جوایز این جشنواره شامل نخل طلای بخش رقابتی یا جایزه ویژه کن را از آن خود نموده است.

با یک برآورد آماری متوجه می شویم که تعداد حضور نمایندگان سینمای ایران در بخش های هفتگانه جشنواره کن، به مراتب بیشتر از حضور ایران در دیگر فستیوال های مهم بین المللی است، به نوعی سینمای ایران حتی نتوانسته در جشنواره های سینمایی مربوط به قاره آسیا نیز تا این میزان که در کن داشته، حضور داشته باشد.

اما با نگاهی به تاریخچه حضور ایران در کن متوجه می شویم که سینمای ایران در سال‌های گذشته حضور پررنگی در جشنواره کن داشته است اما از سال 2003 به بعد، روند افولی سینمای ایران در کن آغاز می شود و سال به سال از حجم فیلم های پذیرفته شده ایرانی در این جشنواره و سهم جوایز بخش های مختلف کم شده تا جایی که سینمایی که هر ساله یک پای ثابت بخش اصلی این جشنواره بود و تقریبا هر سال یک یا چند جایزه مهم کن را از آن خود می کرد، حالا چند سال است که هیچ نماینده ای در این فستیوال ندارد.

این گزارش، دربردارنده تمام حضور نمایندگان ایران در تاریخچه جشنواره کن است.

خیز بلند سینمای ایران در ورود به کن
اولین حضور ایران در فستیوال کن به 53 سال پیش باز می گردد.جایی که "مصطفی فرزانه" فیلم کوتاه "کوروش کبیر" را در سال 1961 که چهاردهمین دوره این جشنواره فراخوان داده بود، فرستاد و از قضا این فیلم وارد بخش مسابقه فیلم های کوتاه نیز شد اما نتوانست در این بخش توفیقی به دست آورد.
سه سال بعد، یعنی در سال 1964، دومین حضور سینمای ایران در بخش مسابقه فیلم های کوتاه با فیلم "فروغ قجر" به کارگردانی "احمد فاروقی قاجار" رقم خورد که اگرچه نتوانست جایزه اصلی این بخش را از آن خود نماید اما جایزه ای تحت عنوان "جایزه شورای عالی تکنیک" به خود اختصاص داد که این جایزه به عنوان نخستین دشت سینمای ایران از جشنواره پر طمطراق کن محسوب می شود.

پس از این اتفاق، سینمای ایران، 6 سال غیبت داشت تا اینکه در سال 1971 و در بیست و چهارمین دوره کن، دو فیلم از سینمای ایران در کن پذیرفته شد که از قضا هیچ کدام از این فیلم ها، در بخش اصلی نبودند."گاو" مهرجویی در بخش دو هفته با کارگردان ها حضور داشت و "شب قوزی" مرحوم "فرخ غفاری" هم در بخش هفته منتقدان.

یک سال بعد، باز این مهرجویی بود که فیلم جدیدش، "پستچی" را در بخش دو هفته با کارگردان ها می دید.
در سال 1973، یک انیمیشن از ایران تحت عنوان "شهر خاکستری" به کارگردانی "فرشید مثقالی" در همان بخش دو هفته با کارگردان ها به نمایش درآمد.

دو سال بعد، در حالی که جشنواره کن، بیست و هشتمین دوره خود را پشت سر می گذراند، باز هم دو فیلم از ایران در بخش دو هفته با کارگردان ها پذیرفته شد تا سینمای ایران همچنان از حضور در بخش مسابقه این فستیوال جهانی محروم باشد. "شازده احتجاب" بهمن فرمان‌آرا و انیمیشن "تداعی" نورالدین زرین‌کلک دو فیلم ایرانی نمایش داده شده این بخش در سال 1975 بودند.

چهار سال بعد، باز فیلمی از "بهمن فرمان آرا"، در بخش هفته منتقدان به نمایش درآمد." سایه‌های بلند باد" در سال 1979 در این بخش نمایش داده شد.

در سال 1980، جدی ترین حضور سینمای ایران در جشنواره کن تا آن زمان رقم خورد.در آن سال، فیلم "چریکه تارا" بهرام بیضایی در بخش "نوعی نگاه" که یکی از بخش های مهم کن، حتی تا به امروز محسوب می شود پذیرفته شد.ضمن آنکه در همین سال "نظم" به کارگردانی "سهراب شهید ثالث" در بخش دو هفته با کارگردان ها به نمایش درآمد که البته این فیلم با اینکه کارگردانی ایرانی داشت اما محصول آلمان بود.

یک سال بعد، فیلمی از "رافق پویا" با عنوان "دفاع‌ از خلق" که محصول مشترک ایران و آمریکا بود، در بخش دو هفته با کارگردان‌ها پذیرفته شد.

دومین اتفاق جدی ایران در کن، سال 1991 به وقوع پیوست.جایی که فیلم "در کوچه‌های عشق" خسرو سینایی در بخش نوعی نگاه پذیرفته شد.

پرتعدادترین حضورسینمای ایران در کندو حضور سینمای ایران در بخش نوعی نگاه کن، زمینه ساز اتفاق بزرگ سال 1992 بود.در این سال فیلم "زندگی و دیگر هیچ" عباس کیارستمی در بخش نوعی نگاه پذیرفته شد و متعاقب آن، توانست جایزه بهترین فیلم این بخش را از آن خود نماید.

ضمن اینکه این فیلم توانست جایزه روسلینی این جشنواره را نیز از آن خود نماید.این اتفاق، پررنگ ترین حضور سینمای ایران در کن تا آن سال را رقم زد ضمن آنکه پای کیارستمی را به این جشنواره بزرگ باز کرد؛ تنها کارگردان ایرانی که تا به امروز، بیشترین حضور در بخش های کن و بیشترین حضور در تیم داوران این جشنواره را به خود اختصاص داده است.

کیارستمی در دو دوره آخری که با فیلم های "مثل یک عاشق" و "کپی برابر اصل" در بخش مسابقه کن پذیرفته شد، به عنوان نماینده ای از سینمای ایران محسوب نمی شد چرا که تهیه کنندگان این کارها، ایرانی نبوده اند.

ضمن اینکه در این سال فیلم "بدوک" مجیدی نیز در بخش دو هفته با کارگردان ها حضور یافت و فیلم کوتاه انیمیشنی "قلب" به کارگردانی "سعید مجاوری" نیز به بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه کن راه یافت که نتوانست افتخاری به دست آورد.

در سال 1994، سینمای ایران دو حضور در این دوره از جشنواره کن را تجربه کرد: "زیر درختان زیتون" عباس کیارستمی در بخش مسابقه و "زینت" ابراهیم مختاری در بخش هفته منتقدان.

حالا دیگر سینمای ایران یکی از ارکان ثابت حضور در بخش های مختلف این فستیوال مهم بین المللی به شمار می رفت.در سال 1995، افتخاری دیگر برای سینمای ایران در این جشنواره رقم خورد: "بادبادک سفید" جعفر پناهی توانست در این دوره، سه جایزه بسیار مهم کن که عبارت بود از جایزه دوربین طلایی، جایزه بهترین فیلم بخش دو هفته با کارگردان ها و جایزه فدراسیون منتقدان بین‌المللی سینما (فیپرشی) را از آن خود کند تا به نوعی افتخارآفرینی سینمای ایران در کن تکمیل شود.ضمن آنکه در همین سال، دو فیلم "نوبت عاشقی" و "سلام سینما" محسن مخملباف در بخش نوعی نگاه پذیرفته شدند که البته نتوانستند افتخارآفرینی کنند.

یک سال بعد، "محسن مخملباف"، "گبه" را در بخش نوعی نگاه کن دید که باز هم نتوانست توفیقی به دست آورد.

سال 1997، یکی از مهمترین سال های سینمای ایران در فستیوال کن بود به گونه ای "عباس کیارستمی" توانست برای فیلم "طعم گیلاس"، عنوان بهترین فیلم را به دست آورده و نخل طلای این جشنواره را از آن خود نماید.

سال 1998، سال پرنماینده ای برای سینمای ایران در کن بود اما هیچ رهاورد خاصی به همراه نداشت. "قصه‌های کیش" ساخته مشترک ناصر تقوایی، محسن مخملباف و ابوالفضل جلیلی در بخش مسابقه کن پذیرفته شد.فیلم "سیب" سمیرا مخملباف نیز در این سال در بخش نوعی نگاه حضور داشت.

فیلم کوتاه "گناه اول" فهمیه سرخابی نیز در همین سال در بخش سینه فوندانسیون به نمایش درآمد و چهارمین نماینده سینمای ایران در این سال، فیلم کوتاه "دایره" ساخته محمد شیروانی بود که در بخش هفته منتقدان به نمایش درآمد.
در سال 2000، سینمای ایران حضور چشمگیری در جشنواره کن داشت و توانست جوایز ارزشمندی را نیز از آن خود کند.در این دوره، "سمیرا مخملباف" فیلم "تخته سیاه" را در بخش مسابقه داشت که توانست جایزه هیات داوران را به خود اختصاص دهد.

ضمن اینکه "بهمن قبادی" با فیلم "زمانی برای مستی اسب ها" در بخش دو هفته با کارگردان ها و "حسن یکتاپناه" با فیلم "جمعه" در بخش نوعی نگاه حضور داشتند که در انتها، جایزه دوربین طلایی، مشترکا به هر دو کارگردان اختصاص داده شد.ضمن آن که قبادی توانست با "زمانی برای مستی اسب ها"، دو جایزه سینمای هنر و تجربه و جایزه فیپرشی را نیز از آن خود کند.

یک سال بعد، سینمای ایران در جشنواره کن، سال شلوغ و البته پرباری را تجربه کرد."زیر نورماه" رضا میرکریمی که در بخش هفته منتقدان نمایش داده شده بود توانست جایزه بهترین فیلم این بخش را از آن خود نماید.

"محسن مخملباف" هم با فیلم "سفر قندهار" در بخش مسابقه حضور داشت که توانست جایزه کلیسای جهانی را از آن خود نماید.ضمن اینکه در این سال، "عباس کیارستمی" با فیلم "ای بی سی آفریقا" در بخش خارج از مسابقه و "غریبه و بومی" علی محمد قاسمی در بخش هفته منتقدان به نمایش درآمدند.

سال 2002 نیز سال حضور پررنگ سینمای ایران در جشنواره کن بود.

" بهمن قبادی" در این سال با فیلم "آوازهای سرزمین مادری‌ام" در بخش نوعی نگاه کن حضور داشت که توانست دو جایزه مهم دوربین طلایی و فرانسوا شوالیه را از آن خود نماید.در این سال، به جز قبادی، 4 کارگردان ایرانی در بخش های دیگر حضور داشتند که هیچ کدام آنها نتوانستند افتخاری به دست آورند.این 4 کارگردان عبارت بودند از : "عباس کیارستمی" با فیلم "ده" در بخش مسابقه، "داریوش مهرجویی" با فیلم "بمانی" در بخش نوعی نگاه، "شادمهر راستین" با فیلم کوتاه "چت" و "بهرام عظیم‌پور" با فیلم "گیوتین" هر دو در بخش دو هفته با کارگردان‌ها.

دیگر جایزه بردن در کن، به عادتی مالوف برای سینمای ایران تبدیل شده بود؛ عادتی که در سال 2003 نیز ادامه داشت.در این سال "سمیرا مخملباف" فیلم "پنج عصر" را در بخش مسابقه داشت که این فیلم توانست دو جایزه مهم هیات داوران و جایزه کلیسای جهانی را از آن خود نماید."جعفر پناهی" که فیلم "طلای سرخ" را در بخش نوعی نگاه داشت توانست جایزه هیات داوران این بخش را به خود اختصاص دهد.

ضمن آنکه در این سال، "پرویز شهبازی" با فیلم "نفس عمیق" در بخش دو هفته با کارگردان‌ها و "محمد حقیقت" با فیلم "دو فرشته"، در بخش هفته منتقدان حضور داشتند که نتوانستند توفیقی به دست آورند.

آغاز روند افول سینمای ایران در جشنواره کنپس از چند سال طوفان پیاپی برای سینمای ایران در کن، سال 2004 به نسبت، سال آرامی برای سینمای ما به حساب می آمد.در این سال، "محسن امیر یوسفی" با فیلم "خواب تلخ" توانست جایزه نگاه جوان بخش دو هفته با کارگردان ها را از آن خود نموده و تقدیرنامه هیات داوران دوربین طلایی را به دست آورد.
به جز این مورد، "عباس کیارستمی" با دو فیلم "پنج" و "ده روی ده" در بخش رسمی و "بهروز افخمی" نیز با فیلم "گاوخونی" در بخش دو هفته با کارگردان ها در این دوره حضور داشتند که موفیقی به دست نیاوردند.

در سال 2005، سینمای ایران پس از سال ها، هیچ جایزه ای از جشنواره کن به دست نیاورد.در این سال تنها دو نماینده از سینمای ایران در کن حضور داشتند: "نیکی کریمی" با فیلم "یک شب" در بخش نوعی نگاه و "محمد رسول‌اف" با فیلم "جزیره آهنی" در بخش دو هفته با کارگردان‌ها.

سال های 206 و 2007 سال های غیبت سینماگران ایران در بخش های مختلف جشنواره کن بودند.در سال 2008 نیز تنها "سامان سالور" بود که با "ترانه تنهایی تهران" در بخش دو هفته با کارگردان ها حضور داشت که او هم راه به جایی نبرد.

در سال 2009، سینمای ایران دو حضور بی فروغ در جشنواره کن داشت."بهمن قبادی" با فیلم "کسی از گربه های ایرانی خبر ندارد" در بخش نوعی نگاه و "شهرام علیدی" نیز با فیلم "زمزمه با باد" در بخش هفته منتقدان حضور داشتند که هیچ توفیقی به دست نیاوردند.

در سال 2010، تنها این "عباس کیارستمی" بود که با فیلم "کپی برابر اصل" در بخش نوعی نگاه حضور داشت که هیچ رهاوردی به همراه نداشت.

در سال 2011، "محمد رسول اف" توانست با فیلم "به امید دیدار" جایزه بخش نگاه نو و همچنین جایزه بهترین کارگردانی این بخش را از آن خود نماید.همچنین در این سال "جعفر پناهی" و "محتبی میرتهماسب" مشترکا فیلم "این فیلم نیست" را در بخش رسمی کن داشتند که توانستند جایزه ویژه این بخش را از آن خود کنند.

در سال 2012 با اینکه "عباس کیارستمی" با فیلم "مثل یک عاشق" در بخش مسابقه حضور داشت اما چون تهیه کننده کار یک فرانسوی بود، این فیلم محصول ایران به حساب نمی آمد تا سینمای ایران در این سال، هیچ نماینده ای در کن نداشته باشد.

در سال 2013، "اصغر فرهادی" با فیلم "گذشته" در بخش مسابقه حاضر بود که این فیلم در نهایت توانست جایزه کلیسای جهانی را از آن خود کند.ضمن آنکه در این سال فیلم کوتاه "بیشتر از دو ساعت" ساخته "علی اصغری" در بخش فیلم های کوتاه و فیلم "نوید دانش" تحت عنوان "دوئت" در بخش سینه فونداسیون حضور داشتند.

و این روزها، شصت و هفتمین دوره جشنواره کن در حالی در حال برگزاری است که سینمای ایران در هیچ یک از بخش های این جشنواره معتبر، نماینده ای ندارد.

تعداد بازدید 110 فیلمسازان ایرانی محبوب «کن» چه کسانی هستند؟
نویسنده	پیام